سایت معماری

معماری مدرن : عوامل متعددی مانند خرد گرایی وتوسعه علم وتوسعه فلسفه وبه ویژه گسترش تكنولوژی موجب تكوین مدرنیسم شد .استفاده از مظاهر تكنولوژی از جمله كاربرد فلز در ساختمان سازی شروع شد. نیاز به استفاده از سازه های فلزی و كاربرد شیشه در ساختمان های شیكاگو و تكوین مكتب شیكاگو در1871 و ساخت برج ایفل زمینه ای مناسب را برای استفاده از مصالح جدید فراهم كرد. بعد از جنگ جهانی نیاز به احداث ساختمان هایی با استفاده از معماری مدرن شكل گرفت میس وندرو ولوكوربوزیه از معماران مشهور دوران متعالی بودند. لوكوربوزیه اصول پنجگانه ای مانند مرتفع سازی وباغ روی بام وپلان ازاد وكاربرد پنجره كشیده ونمای ازاد واستفاده از سقف كنسول را از اصول معماری مدرن می دانست. به تدریج توجه به طبیعت در اثار معماری ونیز توجه به تندیس گرایی در كارهای لوكوربوزیه و رایت موجب تنوع یافتن احجام مدرن ساده شد.از اواسط قرن بیستم در مورد اصول معماری مدرن شك پدید آمد وعده ای به سادگی بسیاری از اثار مدرن وعده ای به بی توجهی ان به فرهنگ وتاریخ انتقاد كردند .انتقاد از مدرنیسم در دهه 60 قرن بیستم فزونی یافت ودر ادامه ان پست مدرنیسم پدید امد . ساختار گرایی (كانستراكتیویسم) در اوایل قرن بیستم شكل گرفت ومدتی مورد توجه برخی از هنرمندان بود ولی بعد از ان مورد انقاد قرار گرفت وسبك جدیدی به نام دیكانستراكشن پدید آمد. گسترش تكنولوژی موجب شكل گیری مكتب دیگری با عنوان های تك و سپس كاربرد تكنولوژی همراه با توجه به زیست مدرن باعث پدیدامدن اكوتك شد .هندسه فراكتال وفولد از دیگر گرایش های پدید امده در معماری غرب به شمار می ایند. با شكل گیری برخی از اندیشه ها وابداعات سبك های جدیدی به وجود می آیند كه همه نظریه ها جنبه عمومی پیدا نمی كند.اما آنچه در ایران ودر برخی از كشورها روی می دهد غالبا به سبب عدم شناخت عمیق و تحلیلی به شكل نوعی تقلید است وتجربه نشان داده است كه از اوایل چهار ده شمسی تا كنون در زمینه طراحی معماری كمتر موفق به نظریه پردازی هایی شده ایم كه مورد استقبال جامعه حرفه ای قرار گیرد. در این مقاله سعی می شود كه به بررسی انواع سبك ها در غرب در صد سال گذشته بپردازیم و مروری اجمالی به انواع سبك ها ومعماران موفق در این سبك ها واثار ان ها داشته باشیم. ودر اخر به بررسی روند ونتیجه این سبك ها در ایران داشته باشیم. 1-1 مدرنیته: جهان مدرن در مقابل دنیای كهن منظر ودیدی متفاوت از هستی دارد .و باور به ان دارد كه عقل جای تفكرات ذهنی دوره قرون وسطا را می گیرد .مدرنیته وضعیت وحالتی است كه در تاریخ اتفاق افتاده است .ونوعی نگرش به هستی وزندگی است ولی مدرنیسم ایدئولوژی و بنا به رویكردی فهم مدرنیته از خودش است. اكثر معماران معتقد هستند كه اغاز عصر مدرن با پیدایش انسان گرایی وخرد گرایی در قرن 15 در شمال ایتالیا شروع شد. عواملی مثل رنسانس ودین گرایی و علم مداری وانقلاب صنعتی به این روند شتاب داد. اولین ساختمان مدرن در اواخر قرن 18 ساخته شد. از جمله این ساختمان ها می توان به نمایشگاه بین المللی در های پارك لندن ویا ساختمان قصر بلورین توسط جوزف پاكستن اشاره نمود .می توان گفت كه این ساختمان اولین اثر معماری با مصالح كاملا مدرن یعنی آهن وشیشه بود. نمایشگاه دیگری در شهر پاریس به منا سبت یكصدمین سال انقلاب كبیر فرانسه بر گزار شد دو بنای مهم به نام های برج ایفل وتالار بزرگ ماشین در این نمایشگاه جلب توجه می كرد. ساختمان تالار ماشین نیز در نوع خود بی نظیر بود . این ساختمان با تمامی مصالح جدید یعنی شیشه وفولاد ساخته شده بود .دهانه وسط این بنا با خرپای 115متر پوشیده شده بود كه خود یك ركورد در ساختمان سازی بود .مهندس معمار این ساختمان فردیناند دوترت بود. 2-1:معماری مدرن اولیه: شروع معماری مدرن به صورت مدون و با استفاده از اندیشه مدرن از اواخر قرن 19 میلادی بود وخاستگاه این معماری در امریكا در شهر شیكاگو ودر اروپا در شهر های پاریس وبرلین بود .دوره معماری مدرن اولیه از نیمه دهه 1880تا اوایل جنگ جهانی اول یعنی سال 1914 بود. مكتب شیكاگو: شیكاگو در اواخر قرن 19 مركز خطوط راه اهن وارتباط شرق وغرب امریكا بود . در طی دو دهه اخر قرن نوزدهم اولین نمونه های ساختمان های مدرن به دور از هر گونه تاریخ گرایی و تزیینات در شیكاگو ساخته شد .ساختمان های این دوره بلند مرتبه با اسكلت فولادی بود . اولین مهندس مطرح در این دوره ویلیام لی برون جنی بود .جنی ساختمان بیمه را بین سال های 5-1833 ساخت .بعد از او شركت ها وافراد دیگری مثل شركت برنهم وروت ساختمان شانزده طبقه بلوك مانودناك را بین سال های 91-1889 ساختند.دیوار این برج دیوار باربر وسازه ان فلزی بود .این برج فاقد هر گونه تزیینات بود.بعد از این شركت ها شركت د یگری به نام ادلر وسالیوان دیگر شركت های مهم این مكتب بود لمیی معروف ترین معمار این سبك به شمار می رفت . او برای اولین بار شعار" فرم تابع عملكرد" را كه از شعارهای محوری معماری مدرن بود مطرح كرد .او علاقه زیادی به تزیینات نداشت و هر گونه تزیینات رادر ساختمان رد می كرد. روش های طراحی واجرایی واصول نظری این معماران به نام مكتب شیكاگو شهرت یافت ومی توان ان را اصول اولیه معماری مدرن محسوب كرد كه مهمترین این اصول عبارتند از: الف)استفاده از اسكلت فولادی ب)نمایش ساختار در بنا ج)عدم تقلید از سبك های گذشته د)استفاده اندك از تزیینات و)استفاده از پنجره های عریض نمایش گاه بین المللی كلمبیا ضربه سختی به مكتب شیكاگو وارد كرد ودوره افول این مكتب فرا رسید.اگر چه عمر این مكتب از دو دهه فراتر نرفت ولی از چند جهت این مكتب حایز اهمیت بود اول ان كه پیشرفت تكنولوژی واستفاده از تكنیك ها ومصالح جدید مانند اسكلت فلزی وشیشه وتاسیسات مركزی واسانسور عرصه جدیدی در معماری ایجاب كرد. دوم ان كه در احداث این ساختمان ها از فولاد استفاده شد و فولاد جای چدن را گرفت . سوم ان كه این اولین سبك در معماری با گستره جهانی بود كه در امریكا شروع شد و معماران امریكایی معماران اروپایی را تحت تاثیر خود گذاشتند. به تحقیق باید اذعان نمود كه برج سازی به شیوه مدرن چه ازجهت ساختار وچه ازجهت نما شاخصه معماری مدرن است واز مكتب شیكاگو الهام گرفته شده است. مكتب هنر نو: هنر نو نام سبكی در اروپا بود كه ابتدا در هنرهای داخلی ومعماری داخلی شروع به فعالیت كرد وسپس با الهام از گذشته واستفاده از مصالح مدرن مانند فولاد وبتن ساختمان هایی با تزیینات فرم های طبیعی وگیاهی شكل دادند. زمینه های فكری این سبك را می توان در سبك هنرها وصنایع دستی در قرن نوزدهم در انگلستان یافت. این سبك در انگلستان به نام سبك مدرن و در فرانسه به نام هنر نو ودر المان به نام سبك جوان ودر اتریش به نام سبك جدایی نام گرفت. از اصول فكری پیروان این مكتب می توان به موارد زیر اشاره كرد: الف) انتقاد وجدایی از مكتب های تقلیدی ب) جدایی از گذشته ج) ابداع فرم های جدید د) هنر مناسب زمان ه) استفاده از فلز برای اسكلت ونما و) استفاده از تز ئیینات وفرم های طبیعی ویكتور ارتا اولین معمار در این سبك به شمار می اید. در خانه تاسل در بركسل ارتا نه تنها ستون ها را به نمایش می گذارد بلكه فرم انها را به صورت ساقی گیاهی در می آورد . هكتور گیومارد معمار نامی این سبك در فرانسه بود وی باالهام از ارتا سردری های مترو پاریس را با اهن وچدن به شكلی نوظهور وخمیده دراورد. چارلز رنه مكنتاش در انگلستان معمار معروف این سبك تلقی می شد ودر اتریش دو معمار به نام های جوزف الریش وجوزف هافمان روش جدیدی برای سبك معماری خود مستقل از گذشته ارائه دادند و با بیان این كه هر چیزی كه عملكرد ی نیست زیبا نمی باشد گامی بزرگ در این سبك گذاشتند.باید توجه داشت كه این مكتب در اوج اقتدار سبك های تاریخ گرایی همچمون نئوكلاسیك ورومانتیك در اروپا ظاهر شد . كار شایان اگوست تبدیل بتن مسلح به یك نوع مصالح معماری بود كه در تئاتر شانزلیزه این كار خود نمایی می كند. به نحوی كه بتن نه تنها به عنوان مصالح به كاررفته است بلكه جزیی از نما محسوب میشود. در ایران بهترین نمونه ها ی هنر نو را می توان در ساختمان های طراحی شده توسط وارطان اوانسیان معمار ارمنی تبار دردوره پهلوی اول ودوم در تهران مشاهده كرد. جنبش فوتوریسم : این جنبش در ایتالیا وبعد از جنگ جهانی اول ظهور كرد وپدید اورندگان این جنبش خواستار جهانی بودند كه یكسره خود را با شرایط جدید به وجود امده در اثر انقلاب صنعتی وظهور تكنولوژی جدید تطبیق دهد وان چه را كه مربوط به جهان قبل از صنعت مدرن است از تاریخ حذف كنند . بنیان گذار این سبك فیلیپوتوماسو بود وتاكید بیشتر اواین بود كه زیبایی جهان توسط زیبایی جدیدی به نام "سرعت" غنای فزون تری یافته است. این جنیش نسبتا عمر كوتاهی داشت و شروع جنگ جهانی اول اغازی بود بر پایان این جنبش كه می خواست در تاریخ معماری تحولی جدید ایجاد كند.هیچ ساختمان مهمی به این سبك ساخته نشد.مطالب نظری معماری فوتوریسم همچون توجه به علم وتكنولوژی وجهان اینده وگسست از گذشته وبلند مرتبه سازی همه از مواردی بودند كه بعد ها تاثیر بسیاری برافكار وطرح های معماران مدرن متعالی همچون كوربوزیه وگروپیوس وهمچنین سبك هایی چون كانستراكتیوسم وهای -تك گذاشتند. 3-1) معماری مدرن متعالی معماری مدرن متعالی ویا به اصطلاح اوج معماری مدرن در بین دو جنگ جهانی اول ودوم یعنی دردههای 20و30میلادی در اروپا ودر امریكا مطرح شد.یكی از موضوعات كلیدی وبسیار مهم در دوره متعالی مسئله صنعت وتولیدات صنعتی بود. وتمامی معماران متعالی در این دوره به نوعی با مسئله تكنولوژی در گیر بودند.از پیشگامان این دوره كه سعی درقطع كردن وابستگی های معماری مدرن به گذشته بودند می توان به والتر گروپیوس وكوربوزیه اشاره ای كرد. كانستراكتیویسم: معماری كانستراكتیوسم به لحاظ مباحث نظری وساختمان های طراحی شده توسط معماران ان یكی از سبك های مهم برای تبیین اصول ساختمان های مدرن در بین دوجنگ جهانی بود.خاستگاه این معماری شوروی بود .یكی از اولین ساختمان های این سبك كه نماد این سبك به حساب میاید ماكت بنای یادبود بین الملل سوم است كه توسط ولاذیمیر تاتلین طراحی شد.این بنای مارپیچ حلزونی شكل به ارتفاع 390متر نمایشی بود از اعتقاد سوسیالیسم بر روند تكاملی تاریخ به صورتی كه تاریخ خود را تكرارمی كند به طوری كه هر تكرار از مرحله ای بالاتر وفراتر از مرحله قبل است ودر نهایت تكامل تاریخ به سوسیالیسم وكمونیسم منتهی میشود.از وسط این برج فولادی مر تفع ساختمان شیشهای پارلمان اویزان است الكساندر وسنین یكی از نظریه پردازان ومعماران مهم این سبك به شمار میرود طرح ساختمان روزنامه پراودا اثر این معمار است.كانستراكتیویست ها خواستار دگرگونی بنیادین در روشهای ساخت وساز سنتی وبه طور كل نگرش جدید نسبت به هنروزیبایی بودند. یكی از اولین شعارهای ان ها در اوایل دهه 1920 چنین بود:"مرگ بر هنر زنده باد تكنولوژی زنده باد تكنسین های كانستراكتیویست. از اواخر دهه 1920 این سبك بر كشورهای غربی تاثیر گذارد و در فرانسه وهلند وسوییس و انگلستان نمونه هایی از ساختمان ها به این سبك اجرا شد.ساختمان های هانزمایر و الترگروپیوس در المان كه با اسكلت فلزی وپوسته شیشیه ای ساخته شده بودند شباهت زیادی به كارهای كانستراكتیویست ها دارد .در امریكا در فیلاد دلفیا طرح ساختمان انجمن وجوه پس انداز تحت تاثیر معماری كانستراكتیویسم بوده است.از اوایل دهه سی معماری كانستراكتیوسم رو به افول گذارد. وبه جای ان مجددا رجعت به گذشته وتاریخ گرایی وبالاخص سبك نئوكلاسیك در شوروی مورد توجه قرار گرفت. لوكوربوزیه: بهترین مصالح ساختمانی مدرن یعنی بتن وبه نهایت زیبایی رسیدن ان در معماری مورد استقبال قرار گرفت و كارهای وی مورد استقبال جهانی قرار گرفت. كوربوزیه شهر های اینده را شهرهایی تجسم نموده كه از اسمان خراش های عظیم ومرتفع تشكیل شده است .در هر یك از اسمان خراشهای چند عمل كردی حدود چند صد هزار نفر زندگی وكار خواهند كرد در این ساختمان ها اپارتمانهای مسكونی وادارات وفروش گاه ها در یك محله بسیار بزرگ فراهم است و اهالی این ساختمان ها به دور از سر وصدا بوده و به جای ان از افتاب ومناظر زیبا استفاده می كنند.بر اساس این نظریه دوشهر مهم در دهه پنجاه میلادی طراحی واجرا شد. یكی شهر چندیگار در هند بود كه توسط خود لوكوبوزیه طراحی شد ودیگری شهر برازیلیا در برزیل بود كه توسط لوچیو كوستا به عنوان پایتخت جدید طراحی گردید. در زمینه معماری كور بوزیه خانه را به عنوان ماشینی برای زندگی عنوان كرد.همان گونه كه اتومبیل ماشینی برای حركت است .وی پنج اصل رادر ساختمان های مدرن معرفی كرد كه عبارتند از: الف : ستون ها ساختمان ها را از روی زمین بلند می كنند ب: بام مسطح وباغ روی بام ج: پلان ازاد د: پنجره های طویل و سرتاسری ه: نمای ازاد و كف ها و دیواره ها بصورت كنسول . كوربوزیه عقاید مطرح شده خود را در مورد معماری در طرح ویلای ساووا در پواسی در شمال پاریس به نمایش گذارد .وی تكنولوژی را به عنوان منبع الهام معماری مدرن وپنج اصل ساختمان مدرن را به صورتی هنرمندانه وشاعرانه در این ماشین زیستی پیاده كرد .عملكرد های این ساختمان كه همچون ماشینی بی الایش در وسط و مسلط بر محیط اطراف قرار دارد فراهم نمودن شرایط اسایش برای انسان است. خانه ماشینی است برای زندگی (ایده اصلی كور بوزیه) معماری ارگانیك: بینش معماری ارگانیك ریشه در فلسفه رمانتیك دارد .رمانتیسم یك جنبش فلسفی وهنری وادبی است كه در اواخر قرن هیجده ونوزده میلادی در شمال غرب اروپا شكل گرفت وبه سایر مناطق اروپا وامریكا سرایت كرد.این جنبش واكنشی در مقلبل خرد گرایی عقل مدرن بود . فرد ریش ویلهم شیلینگ كه یكی از بنیان گذاران مهم فلسفه رمانتیك محسوب میشود معتقد بود كه طبیعت جزیی از خود انسان است وبین انسان وطبیعت جدایی نیست. معماری ارگانیك در امریكا در قرن 19 توسط فرانك فرنس ولویی سالیوان شكل گرفت اوج شكوفایی این نظریه را می توان در نیمه قرن اول بیستم در نوشتارهای فرانك مشاهده كرد. سالیوان كه خود از پایه گذاران سبك مكتب شیكاگو ومعماری مدرن در امریكا بود اعتقاد زیادی به فرم های طبیعی وسبك ارگانیك داشت .سالیوان به روشی معتقد بود كه مشابه پروسه به وجود امدن در طبیعت بود.او برای اولین بار اصطلاح" فرم تابع عملكرد" را بیان نمود وچنین عنوان كرد كه بعد از مشاهده مستمر پروسه طبیعی به این نتیجه رسیدم كه كه فرم تابع عملكرد است یعنی سالیوان فرم تابع عملكرد را در پروسه رشد وحركت طبیعی می دید. از مشخصه های بارز این ساختمان می توان به پنجره های سرتاسری وكنسول نمودن بام ونشان دادن مصالح در ساختمان اشاره كرد .ازجمله شاخص ترین نمونه های این ساختمان ها باید از خانه روبی در حومه شیكاگو نام برد.در اوایل قرن بیسم به تدریج ایده های رایت در ساختمان هایش شكل می گرفت .اگرچه رایت با تكنولوژی مدرن مخالفتی نداشت ولی تكنولوژی را وسیله ای برای رسیدن به یك معماری والاتر كه از نطر وی همانا معماری ارگانیك بود میدانست وی در معماری ارگانیك نه عبارت را مشخص كرده بود: الف) طبیعت: درختان وابرها فقط شامل بیرون نمی شدند بلكه شامل داخل بنا نیز می شد . ب) ارگانیك: به معنای همگونی و تلفیق اجزا نسبت به كل وكل نسبت به اجزا است. ج) شكل تابع عمل كرد: عمل كرد صرف صحیح نمی باشد بلكه تلفیق فرم وعملكرد واستفاده از ابداع وقدرت تفكر انسان در رابطه با عمل كرد ضروری است.فرم وعمل كرد یكی است. د) لطافت : تفكر وتخیل انسان باید مصالح وسازه سخت ساختمان را به صورت فرم های دل پذیر وانسانی شكل دهد . مكانیك ساختمان باید در اختیار انسان باشد ونه بالعكس. ه) سنت: تبیعت ونه تقلید از سنت اساس تفكر معماری ارگانیك است. و) تزیینات: بخش جدایی نا پذیر با معماری است رابطه معماری با تزیینات مثل گل ها به شاخه های بوته می باشد. ز) روح: چیزی نیست كه به ساختمان القا شود بلكه در درون ان باید وجود داشته باشد. ح) بعد سوم : برخلاف اعتقاد عمومی بعد عرض نیست بلكه ضخامت وعمق است. ط) فضا: عنصری است كه باید دائما در حال گسترش باشد . شاهكار معماری ارگانیك و رایت را می توان در خانه ابشار در ایالت پنسیلوانیا در امریكا دید. رایت معتقد بود كه ماهیت ساختمان باید نشان داده شود به گونه ای كه شیشه به عنوان شیشه وسنگ به عنوان سنگ به كار رود. هرچند كه معماری ارگانیك بر خلاف كارهای كوربوزیه صورتی جهانی نیافت ولی با این حال پیروانی در سایر كشورها پیدا كرد.در ایران نیز می توان در كارهای مهندس هوشنگ جسیحون وپارك جمشیدیه معماری ارگانیك را مشاهده كرد. خانه ابشار (تلفیق معماری وطبیعت) 4-1) معماری مدرن متاخر: رایت در این دوره به عنوان معروف ترین معمار امریكا شناخته می شد وكوربوزیه به عنوان استاد مسلم معماری مدرن از عقاید خود در معماری فاصله گرفت و معماران دیگری هم به این جمع اضافه شدند . معمار دیگری به نام رودولف با طراحی دانشكده معماری ییل در امریكا بهترین نمونه ازاین سبك را نشان داد . در این ساختمان نمای نمایان بتن شیار داده شده بود تا زبری ان وضوح بیشتری داشته باشد.در این دوره شهر دیگری به نام برازیلیا به عنوان پایتخت جدید در كشور برزیل توسط لوچیو كوستا طراحی شد. معمار دیگر برزیلی اسكار بود كه بسیاری از ساختمان های مدرن این شهر را طراحی كرد این شهر نیز مانند عقاید كوربوزیه طراحی شد. شهر همانند یك هواپیما طراحی شده بود كه در وسط ان بخش اداری ودر بال ها محلات مسكونی قرار داشت . اگرچه در این شهر اسمان خراش صد هزار نفره وجود نداشت ولی ساختمان های مكعبی با فاصله های زیاد تبلوری واضح از ایده كوربوزیه بود . در ایران شهرك اكباتان در تهران مثال بسیار خوبی از شهر سازی بر اساس عقاید كوربوزیه بود. میس ونده رو دیگر معمار صاحب نام مدرن تا پایان عمر بسیار فعال بود . او ساختمان های مكعب شكل خود را با استفاده از شیشه وفولاد طراحی می كرد ودر كارهای او منحنی الخط وجود نداشت وهمه طراحی ها بااستفاده از خطوط عمودی وزوایای نود درجه طراحی می شد. از معماران دیگر این دوره می توان به فیلیپ جانسون وای ام پی اشاره كرد . در اخر باید اشاره كرد كه معماری مدرن نقطه عطفی در تاریخ معماری جهان بود زیرا برای اولین بار نگرش از سنت وگذشته به عنوان منبع الهام معماری تغییر جهت داد وپیشرفت به عنوان موضوع وهدف اصلی معماری مطرح شد.